Persbericht: Verbeteringen bij stembureaus maar nog veel aandachtspunten

De Gelderse werkgroep Toegankelijke Verkiezingen is recent opgericht, met steun van het ministerie van BZK. Tijdens een controle ronde bij ruim twintig stembureaus in acht Gelderse steden constateert de werkgroep dat de toegankelijkheid is verbeterd in vergelijking met eerdere verkiezingen. Toch zijn nog niet alle problemen opgelost.
In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 (GR2026) is er dus nog genoeg te doen!

Wat ging goed: 

• Meer en meer wordt er aandacht besteed aan goede informatie vooraf. Een heel goed voorbeeld is de gemeente Nijmegen waar inwoners een handige folder met illustraties over het stemproces kregen waardoor mensen goed voorbereid waren;
• Op veel plekken was een stemmal met sound box aanwezig zodat blinden en slechtzienden ook zelfstandig konden stemmen;
• Op de meeste bureaus waren stemhokjes met lage bladen aanwezig zodat mensen met een rolstoel goed het stembiljet konden invullen.

Wat kan en moet beter:

• Toegangsdeuren: er waren meerdere stemlokalen met een klapdeur, die is lastig te openen als je in een rolstoel of scootmobiel zit of een rollator hebt;
• Een stembureau (gemeentehuis) was alleen via een buitentrap bereikbaar en binnen waren drie trapjes;
• Niet alle beschikbare apparatuur (zoals Stemmal en soundbox) stond klaar. Mensen moesten erom vragen;
• Hoge drempels verhinderden mensen het lokaal te betreden;
• Hier en daar waren meerdere stembureaus in een gebouw die door elkaar heen dreigden te lopen. Onduidelijk welke bus bij welk stembureau hoorde en mensen dreigden het biljet in een verkeerde bus (van een ander stembureau) te doen;
• Er was veel onduidelijkheid over volmachten. Mensen wisten niet wat ze moeten meenemen;
• Mensen mochten niet samen in een hokje terwijl ze er i.v.m. hun beperking wel recht op hadden

Adviezen aan gemeenten
In aanloop naar gemeenteraadsverkiezingen in 2026

• Geef vooraf begrijpelijke en duidelijkere instructies en afspraken hoe te stemmen, wat je mee moet nemen en wat je kunt verwachten;
• Zorg dat deuren automatisch opengaan, biedt duidelijke hulp bij klapdeuren of laat de deur openstaan;
• Geef begrijpelijke informatie over waar mensen aan moeten denken bij een volmacht. Nu is er vaak te veel en te ‘moeilijke’ tekst;
• Zorg dat hulpmiddelen zoals stemmal en soundbox klaarstaan en functioneren;
• Maak geen gebruik van stemlokalen die alleen via een trap te bereiken zijn. En zorg voor drempelhulpen in stemlokalen waar drempels zijn.
• Volg de regels over hulp in het stemhokje www.kiesraad.nl/verkiezingen/gemeenteraden/stemmen/hulp-bij-stemmen

Zelfstandig stemmen
Voor meer dan 2 miljoen Nederlanders is zelfstandig stemmen tijdens verkiezingen niet vanzelfsprekend. Sommige mensen hebben een lichamelijke of visuele beperking. Denk aan iemand in een rolstoel of iemand die blind is. Maar ook voor anderen kan stemmen lastig zijn, zoals mensen die moeite hebben met lezen, mensen met een (licht) verstandelijke beperking of mensen met dementie.  

Informatie over de werkgroep
De werkgroep heeft als missie om toegankelijke verkiezingen in Gelderland te stimuleren, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2026. Deze missie sluit aan op het Actieplan Toegankelijk stemmen.

Noot voor de redactie: niet bestemd voor publicatie
Voor meer informatie over de activiteiten van de werkgroep kunt u contact opnemen met Aan-Age Dijkstra,
aan-agedijkstra@participatiepartners.nl , 06 15 48 64 82.